Sangàri
Blitum bonus-henricus
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Espinarc-bastard, Cago-chin, Erbo-dóu-bouen-Enri, Ouerlo, Orlo.
Nom en français : Epinard sauvage.
Descripcioun :Lou sangàri es uno planto bèn couneigudo que trachis dins lis ancian cast de fedo e lis ermas riche en azouto. Se recounèis à si fueio en lanço que lou dessouto èi cubert d'esflourado blanco.
Usanço :"Las raviolos d'erbo 'mé de sangàris soun bèn bouonos" (J.-L. Domenge, LMT, op.cit. p. 58). "Lous sangàris, li chal pas manjar cruds, perqué li a souvènt lou parpalhou' dedins. Lei chal fa couire" (ibid.). Vaqui la receito de la farço de "raiolos" d'Emile Franco (Barver-06) : "A-lei, si mete d'erbos (bletos o sangàrigou), de froumai, en pòu de petrino (ou de viando de dobo), dous òus, en pòu de cebo, de givert e, se voulès, de bàlicou" (A. Grinda, Lou Barverenc, op. cit., p. 76.
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Blitum
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2600 m
Aparado : Noun
Liò : Cast
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Blitum bonus-henricus (L.) C.A.Mey., 1829
(= Chenopodium bonus-henricus L., 1753 )
Soufoura
Sophora japonica
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Acacia(-dóu-Japoun).
Nom en français : Sophora du Japon.
Descripcioun :Lou soufoura que vèn pas dóu Japoun mai de Chino, es uno aubre planta dins li pargue, de cop que i''a li carriero e se retrovo d''aqui d''eila en ribo de camin. S''amerarco bèn l''estiéu, quouro flouris, qu''èi cubert d''abiho o peréu à l''après emé si dòusso escanado entre li grano.
Usanço :Li flour soun manjadisso, mai pas li grano que soun empouisounanto ; li fueio soun proun purgativo. Es uno planto de la medecino chinese e, èi di proun vertuouso. Es anti-inflamativo e ajudo à la circulacioun dóu sang, ço qu''èi bon pèr li moureno pèr eisèmple. La rusclo e la racino soun astringènto, ço qu''ajudo à souda li plago. Èi peréu bon contro lou coulesteròu, li baterìo, lis artèri tapado e proun encaro. Diguèn tambèn qu''èi antispamoudico, emetico, tounico, febrifujo, diuretico...
Port : Aubre
Taio : 5 à 8 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Sophora
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Camin
- Pargue
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Asìo-Sud-Èst
Ref. sc. : Sophora japonica L., 1767
(= Styphnolobium japonicum (L.) Schott, 1831 )